MARMARA BÖLGES‹
Bölgede yerflekillerinin esas›n› alçak plâtolar ve
çöküntü ovalar› oluflturur. Bölgenin ortalama yükseltisi
az, yerflekilleri sadedir. Yükselti azl›¤› ve
yerflekillerinin sadeli¤ine ba¤l› olarak;
• Ulafl›m kolayd›r, geliflmifltir.
• Ekili-dikili arazi oran› yüksektir, tar›m arazisi makinal›
tar›ma uygundur.
• Kar ya¤›fl› ve donma olay› az, yamaç ya¤›fllar›
n›n oran› düflüktür.
• Akarsular›n enerji potansiyeli düflüktür.
• Akarsular alüvyonlar› iç kesimlerde b›rakt›klar›
ndan deltâ ovas› oluflturamam›fllard›r.
‹klim ve Bitki Örtüsü : Geçifl iklimine sahiptir.
Marmara denizi k›y›lar›nda Akdeniz ‹klimi (bitki
örtüsü maki) Karadeniz k›y›lar›nda Karadeniz ‹klimi,
(bitki örtüsü orman) Trakya ve Güney Marmara’n›
n iç kesimlerinde ise karasal iklim (bitki
örtüsü bozk›r) görülür. Hava durumu s›k s›k de¤iflir.
‹klim nedeniyle;
• Tarladan y›lda birden fazla ürün alma flans›
azd›r.
• Bitki örtüsü ve tar›m ürünleri çeflitlilik gösterir.
• Yüksek s›cakl›k ve uzun yetiflme devresi isteyen
tar›m ürünleri yetifltirilemez.
• K›fl s›cakl›klar› düflük oldu¤undan serac›l›k fazla
geliflememifltir.
Nüfus, nüfus yo¤unlu¤u ve kentleflme oran›n›n en
yüksek oldu¤u bölgemizdir. K›rklareli, Bilecik
çevresi ile Biga ve Gelibolu yar›madalar› d›fl›ndaki
yerler s›k nüfuslanm›flt›r. fiehirleflme oran›
yüksektir, en fazla göç alan bölgedir.
Ekonomi : Her yönüyle en geliflmifl bölgedir. Ekonominin
temelini sanayi ve ticaret oluflturur. Tar›
m alanlar› genifl ve verimlidir. Tar›msal üretim,
kalabal›k nüfusun ihtiyac›n› karfl›layamaz. Ayçiçe-
¤i, zeytin, flekerpancar› ile meyve ve sebze en
önemli ürünlerdir. Ayçiçe¤i üretiminde ilk s›radad›r.
KAVRAM DERSHANELER‹
TÜRK‹YE’N‹N CO⁄RAF‹ BÖLGELER‹ BÖLÜM 12
227
Nüfus fazlal›¤› nedeniyle günlük tüketime yönelik
mand›rac›l›k ve kümes hayvanc›l›¤› geliflmifltir. Bursa,
Bilecik çevresinde ipek böcekçili¤i yayg›nd›r.
Bor mineralleri, do¤al gaz ve volfram ile linyit ç›kar›
m›nda önem tafl›r. Demir-çelik d›fl›ndaki tüm sanayi
dallar› geliflmifltir. Türkiye’deki sanayi üretiminin
yar›dan fazlas›n› sa¤lar. Turizm gelirleri en yüksek
olan bölgedir.
ÖZETLE
• Sanayi, ticaret, ulafl›m ve bankac›l›¤›n en
fazla geliflti¤i bölgedir.
• ‹klimlerin geçifl alan› olmas› nedeniyle tar›m
ürünleri ve bitki örtüsünün en fazla çeflitlilik
gösterdi¤i bölgedir.
• Ayçiçe¤i üretiminde, enerji tüketiminde, turizm
gelirlerinde ve ka¤›t endüstrisinde ilk
s›ray› al›r.
• ‹pekböcekçili¤i, kümes hayvanc›l›¤› ve mand›-
rac›l›¤›n en fazla geliflti¤i bölgedir.
• Çatalca-Kocaeli Bölümünün nüfuslanmas›nda
iklim, yerflekillerinin elverifllili¤i, ulafl›m kolayl›-
¤›, tar›m topraklar›n›n verimlili¤i ve endüstrinin
geliflmiflli¤i gibi etmenlerin tümü etkili olmufltur.
• Bölge akarsular› e¤im azl›¤› nedeniyle yüklerinin
büyük k›sm›n› alçak k›y› ovalar›nda b›rakt›
klar›ndan deltâ ovas› oluflturmam›fllard›r.
• Gerek ulafl›ma elveriflli olmas›, gerekse sanayi
ve ticaretin çok geliflmesi nedeniyle trafik
yo¤unlu¤u en fazla olan bölgedir.
• Nüfusu, nüfus art›fl h›z›, nüfus yo¤unlu¤u ve
kentsel nüfus oran› en fazla olan bölgedir.
KARADEN‹Z BÖLGES‹
Yerflekilleri : Yerflekillerinin esas›n› k›y›ya paralel
uzanan Karadeniz s›rada¤lar› ile iç kesimdeki çöküntü
ovalar› oluflturur. Orta bölümde da¤lar k›y›-
dan uzak, yükselti azd›r.
Yerflekillerinin engebeli olmas› ve da¤lar›n k›-
y›ya paralel uzanmas› nedeniyle;
• K›y›larda girinti-ç›k›nt› az, Sinop d›fl›nda do¤al
liman yoktur.
• K›y› ile iç kesimler aras›nda ulafl›m zordur ve
geçitlerden (Zigana, Kop, So¤anl›) sa¤lan›r.
• Deniz etkisi iç kesimlere giremez. K›y› ile iç
kesimler aras›nda iklim, nüfus ve ekonomik faaliyetler
aç›s›ndan farkl›l›klar vard›r.
• Ekili-dikili ve makinal› tar›ma uygun arazi oran›
azd›r. Tar›m topraklar› parçal› ve da¤›n›kt›r.
• Nüfus genelde k›y›larda toplanm›flt›r.
• Yamaç ya¤›fllar›n›n oran› fazlad›r.
• Karadeniz iklimi, Orta Karadeniz d›fl›nda dar
k›y› fleridinde etkili olur.
‹klim ve Bitki Örtüsü : Karadeniz iklimi da¤lar›n
uzan›fl› nedeniyle dar k›y› fleridinde etkili olur. Yazlar
serin, k›fllar ›l›k geçer. Ya¤›fl bol ve düzenlidir.
Nemlili¤in yüksek olmas› nedeniyle s›cakl›k fark›
azd›r. Yerflekilleri nedeniyle Orta Karadeniz’de ya-
¤›fl azal›r, iç kesimlerde ise iklim karasallafl›r.
Nemli ve bol ya¤›fll› iklime ba¤l› olarak;
• Orman varl›¤› en zengin bölgemizdir.
• S›cakl›k farklar› azd›r.
• Çay, f›nd›k, m›s›r gibi bol ya¤›fl isteyen ürünler
yayg›n olarak yetifltirilir.
• S›k s›k heyelân olaylar› görülür.
• Uzun k›y›lara ra¤men k›y› turizmi geliflmemifltir.
• Kimyasal ayr›flma fazla, orman yang›nlar› azd›
r.
• K›y›larda yaz kurakl›¤› isteyen ürünler (pamuk,
bu¤day, mercimek) yetifltirilemez.
• Günefllenme süresi k›sad›r.
228
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
Nüfus ve Yerleflme : ‹klim, yerflekilleri ve ulafl›m
kolayl›¤› nedeniyle nüfus genellikle k›y›larda toplanm›
flt›r. Do¤u bölümünde da¤›n›k yerleflme
yayg›nd›r. Do¤al ve ekonomik yetersizlik nedeniyle
çok göç verir.
Ekonomi : Çay, f›nd›k, m›s›r, keten-kenevir en
önemli ürünlerdir. Ulafl›m güçlü¤ü nedeniyle sanayi
fazla geliflmemifltir. Demir-çelik, çay, f›nd›k, sigara
ve orman ürünleri endüstrisi geliflmifltir. Bafll›ca
yeralt› kaynaklar› taflkömürü, bak›r ve linyittir.
ÖZETLE
• Çay, f›nd›k, keten-kenevir üretiminde ilk s›ray›
al›r.
• Bölgenin tek do¤al liman› Sinop hinterland›n›n
(ard bölgesinin) darl›¤› nedeniyle geliflememifltir.
• Deniz ürünleri üretiminin en fazla oldu¤u
bölgedir.
• Taflkömürünün ç›kar›ld›¤› ve çay›n üretildi¤i tek
bölgedir.
• Bat› Karadeniz Bölümünün Türkiye ekonomisine
en önemli katk›s› taflkömürü ç›karma ve
demir-çelik üretimi alan›ndad›r.
• Akarsu rejimi en düzenli bölgemizdir.
• Heyelân olaylar›n›n en fazla, nadas alanlar›n›n
en az oldu¤u bölgedir.
• Yerflekilleri nedeniyle Orta Karadeniz Bölümünde
k›y› ile iç kesimler aras›nda farkl›l›k azd›r.
• Nisbi nem ve bulutluluk fazla oldu¤undan, Günefl
enerjisinden en az yararlan›lan bölgedir.
• Kimyasal çözülmenin en fazla, rüzgâr erozyonunun
en az oldu¤u bölgedir.
• Yazlar›n serin geçmesi ve engebeli yerflekilleri
nedeniyle tar›msal ürün çeflitlili¤i di¤er k›-
y› bölgelerine oranla azd›r.
• Orta Karadeniz’de yerflekillerinin sadeli¤i ve
yaz ya¤›fllar›n›n azl›¤› nedeniyle ürün çeflitlili-
¤i artm›flt›r.
EGE BÖLGES‹
Yerflekilleri : K›y›da yerflekillerinin esas›n› k›y›ya
dik uzanan da¤lar (horstlar) ile aralardaki çöküntü
ovalar› (grabenler) oluflturur. Bu oluflum nedeniyle;
• K›y›da girinti-ç›k›nt› fazla, denizden yararlanma
kolayd›r, k›y› turizmi geliflmifltir.
• Deniz etkisi iç kesimlere kadar sokulabilir. ‹ç
kesimlerde deniz iklimi isteyen ürünler yetifltirilebilir.
K›y› ile iç kesimler aras›ndaki iklim farkl›
l›klar› azalm›flt›r.
• K›y› ile iç kesimler aras›nda ulafl›m kolayd›r,
yollar genelde graben sahalar›n› izler.
• Yamaç ya¤›fllar›n›n oran› azd›r.
‹ç kesimlerde plâtolar ve bunlar üzerinde yükselen
da¤lar yayg›nd›r. Bölgenin güney bat›s›nda ise
karstik arazinin yayg›n oldu¤u da¤l›k Mentefle Yöresi
uzan›r. Mentefle yöresinde da¤l›k arazi yap›
s› ulafl›m ve tar›m› olumsuz etkilemifltir.
‹klim ve Bitki Örtüsü : Bölgenin k›y› kesiminde
Akdeniz, iç kesimlerinde ise karasal iklim özellikleri
görülür. Bitki örtüsü k›y›larda maki, iç kesimlerde
ise bozk›rd›r. Akdeniz iklimine ba¤l› olarak;
• Yazlar s›cak ve kurak geçer.
• Turizm sezonu uzundur.
• Y›lda birden fazla ürün al›nabilir.
• S›k s›k orman yang›nlar› olur.
• Tar›mda sulama önemli bir sorundur.
• Tar›msal ürün çeflitlili¤i fazlad›r.
229
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
Nüfus ve Yerleflme : Nüfus genelde graben ovalar›
nda toplanm›flt›r. Buralardaki;
• Genifl ve verimli tar›m alanlar›,
• Elveriflli iklim özellikleri,
• Ulafl›m kolayl›¤›,
• Geliflmifl sanayi, ticaret ve turizm faaliyetleri
nüfusu kendisine çekmifltir.
‹ç kesimlerde nüfus nisbetten azd›r.
Ekonomi : Bafll›ca geçim kaynaklar› tar›m, sanayi,
ticaret ve turizmdir. Marmara’dan sonra en
geliflmifl bölgedir. Bölgede yetifltirilen ürünlerin
ço¤u endüstri bitkisi ve ihraç ürünüdür. Pamuk, tütün,
zeytin, incir, haflhafl ve üzüm önemli ürünlerdir.
Linyit, krom ve mermer önemli madenlerdir.
ÖZETLE
• K›ta sahanl›¤›n›n geniflli¤i ve akarsular›n bol
alüvyon tafl›mas› nedeniyle deltâ ovalar›n›n en
yayg›n oldu¤u bölgemizdir.
• Sanayi, ticaret, ulafl›m ve turizm aç›s›ndan
Marmara’dan sonra en fazla geliflmifl bölgemizdir.
• Fay hatlar›n›n fazlal›¤› nedeniyle bölge, kapl›-
ca, ›l›ca gibi s›cak su kaynaklar› bak›m›ndan
zengindir.
• Zeytin, Üzüm, Haflhafl, Tütün, ‹ncir, Pamuk (ZÜHT‹
P) üretiminde ilk s›ray› al›r.
• Linyitin en fazla ç›kar›ld›¤› bölgedir. Bu nedenle
termik enerji üretiminde ilk s›ray› al›r.
• E¤im azl›¤› nedeniyle akarsular›n ço¤u menderesler
çizerek akar.
• Mentefle Yöresi bol ya¤›fl ald›¤› halde karstik ve
engebeli arazi yap›s› nedeniyle az nüfuslanm›flt›
r.
• Mentefle Yöresinin son y›llarda h›zla geliflmesinde
turizmin etkisi fazlad›r.
• Jeotermal enerji üretiminde birincidir.
• K›y›daki turizm merkezlerinin nüfusu yaz›n fazla,
k›fl›n azd›r.
AKDEN‹Z BÖLGES‹
Yerflekilleri : Da¤l›k ve engebeli olan bölgede yerflekillerinin
esas›n› k›y›ya paralel uzanan Toros s›-
rada¤lar› oluflturur. Bat› bölümünde karstik oluflum
ve araziler yayg›nd›r. Engebeli arazi ve da¤lar›n
k›y›ya paralel uzanmas› nedeniyle :
• K›y›da girinti-ç›k›nt› azd›r.
• K›y› ile iç kesimler aras›ndaki ulafl›m zordur, geçitlerden
(Çubuk, Sertavul, Gülek, Belen) sa¤-
lan›r.
• Ekili-dikili arazi oran› azd›r. Tar›m topraklar› da-
¤›n›kt›r.
• Akdeniz iklimi dar k›y› fleridinde etkili olmufltur.
K›y› ile iç kesimler aras›nda iklim, bitki örtüsü,
nüfus ve yerleflme ile ekonomik faaliyetler aç›-
s›ndan büyük farklar ortaya ç›km›flt›r.
• Nüfus k›y›larda toplanm›flt›r.
Bat› bölümünde; Göller Yöresi, Teke ve Tafleli Yar›
madalar›nda karstik arazi genifl yer tutar. Buna
ba¤l› olarak;
– Lapya, düden, uvala, polye, ma¤ara gibi karstik
erime flekilleri yayg›nd›r.
– Tar›m topraklar› verimsiz, ürün çeflitlili¤i azd›r.
– Yüzey sular› az, nüfus seyrektir.
– Göl bak›m›ndan zengindir.
‹klim ve Bitki Örtüsü : Bölgenin k›y›lar›nda Akdeniz
iklimi görülür. Yazlar s›cak ve kurak, k›fllar ›l›k
ve ya¤›fll› geçer. Don olay› görülmez, yazlar uzundur.
‹ç kesimlerde ve yüksek alanlarda k›fllar so-
¤uk geçer. K›y›larda bitki örtüsü makidir.
230
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
Akdeniz ikliminin etkisiyle, k›y›da;
• Tar›msal faaliyetler y›l boyunca devam eder.
• Tar›msal ürün çeflitlili¤i fazlad›r.
• Yüksek s›cakl›k isteyen ürünler yetifltirilebilir.
• Y›l içinde ayn› yerden birden fazla ürün al›nabilir.
• Tar›m ürünlerinin en erken olgunlaflt›¤› bölgedir.
• Uzun yetiflme devresi isteyen ürünler yetifltirilebilir.
• Serac›l›k yayg›nd›r.
• S›k s›k orman yang›nlar› görülür.
• Turizm sezonu uzundur.
• Yaylac›l›k faaliyetleri yayg›nd›r.
• Günefl enerjisinden yararlanma fazlad›r.
Nüfus ve Yerleflme : Nüfus genelde k›y›larda toplanm›
flt›r. Tar›m topraklar›n›n genifl ve verimli
olmas›, ulafl›m kolayl›¤› ve sanayinin geliflmesi
nedeniyle nüfusun büyük k›sm› Adana Bölümünde
toplanm›flt›r. Antalya Bölümü tenhad›r. Bunda
yerflekillerinin engebelili¤i yan›nda, verimsiz
karstik arazinin yayg›nl›¤› da etkilidir.
Ekonomi : En önemli geçim kaynaklar› tar›m, turizm
ve sanayidir. Muz, pamuk, turunçgiller, soya
fasulyesi, yerf›st›¤›, anason, gül ile meyve ve sebzeler
önemli tar›m ürünleridir. Boksit (alimünyum),
krom ve kükürt üretimiyle ülke ekonomisine katk›
sa¤lar. Demir-çelik, petro-kimya ve tar›ma dayal›
sanayi geliflmifltir.
ÖZETLE
• Muz, turunçgiller, anason, yerf›st››, susam,
soya, gül yapra¤› ve sebze üretiminde ilk s›-
ray› al›r.
• Türkiye’de boksit ve kükürtün ç›kar›ld›¤›, muzun
üretildi¤i tek bölgedir.
• Donma olaylar›n›n en az görüldü¤ü bölgedir.
• Alan› genifl olmas›na ra¤men, yerflekilleri
engebeli oldu¤undan Marmara ve Ege’den az
nüfuslanm›flt›r.
• Antalya Bölümünün en önemli geçim kaynaklar›
turizm ve serac›l›kt›r.
• Daha fazla gelir sa¤layan ürünler nedeniyle
k›y›larda zeytin tar›m› önemini yitirmifltir.
• Çukurova çevresi tar›m nedeniyle, Antalya
çevresi turizm nedeniyle mevsimlik göç al›r.
• K›fl mevsiminin en ›l›k, k›fl ya¤›fllar›n›n en fazla
oldu¤u bölgedir.
• Yerflekilleri ve özel konumu nedeniyle Antalya
Bölümü, Adana Bölümüne oranla geridir.
• Adana Bölümü ile Antalya Bölümleri iklim koflullar›
aç›s›ndan benzerlik gösterir.
• Karstik yerflekillerinin en yayg›n oldu¤u bölgedir.
• Yaz mevsimi kurak geçmesine karfl›n, zengin
karstik yeralt› su kaynaklar› nedeniyle akarsular
yaz›nda bol su tafl›rlar.
• Karstik arazi yap›s› ve ulafl›m zorlu¤u nedeniyle
Teke ve Tafleli yöreleri az nüfuslanm›flt›r.
• Mersin ve ‹skenderun bölgenin en önemli limanlar›
d›r.
• Antalya Bölümünde Alanya, Side, Kemer,
Manavgat, Kafl, Fethiye gibi merkezlerin geliflip
nüfuslanmas›nda turizm etkili olmufltur.
‹Ç ANADOLU BÖLGES‹
Yerflekilleri : Yerflekilleri sadedir. Yerflekillerinin
esas›n› 1000 m yükseltideki ova ve plâtolar oluflturur.
Etraf› yüksek da¤larla çevrili bir çanak görünümündedir.
Yerflekillerine ba¤l› olarak;
• Ekili-dikili arazi ile makinal› tar›ma uygun arazi
fazlad›r.
• Ulafl›m kolayd›r.
• Güney kesimi sular›n› d›flar›ya boflaltamaz,
kapal› havzad›r.
231
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
• Deniz etkisi bölgeye giremez, en az ya¤›fl alan
bölgedir.
• Heyelân olaylar› azd›r.
Güney bölümünde volkanik da¤lar bir dizi halinde
uzan›r: Bu nedenle
• Tar›m topraklar› daha verimli ve turizm (Kapadokya)
geliflmifltir.
‹klim ve Bitki Örtüsü : ‹klim karasal olup, yazlar
s›cak ve kurak, k›fllar so¤uk geçer. Yükselti azl›-
¤› nedeniyle karasall›k Do¤u Anadolu kadar fliddetli
de¤ildir. En fazla ya¤›fl ilkbaharda düfler.
Bitki örtüsü bozk›rd›r. ‹klime ba¤l› olarak;
• Tar›mda sulama önemli bir sorundur, nadasa
ayr›lan topraklar fazlad›r. Bu¤day ekim alanlar›
yayg›nd›r.
• Orman varl›¤› azd›r, bozk›rlar çok genifl yer tutar.
Bu nedenle küçükbafl hayvanc›l›k yayg›nd›
r.
• Nüfus ve yerleflmeler akarsu boylar›nda ve
daha nemli olan kenar kesimlerde toplanm›flt›
r.
• Tar›msal verim ve üretim düflüktür. Tar›msal
ürün çeflitlili¤i azd›r.
• Kerpiç evler yayg›nd›r.
• Yaz kurakl›¤›n›n erken bafllamas› sebze tar›-
m›n›, ilkbahar s›cakl›¤›n›n yetersizli¤i pamuk
tar›m›n› zorlaflt›rm›flt›r.
Nüfus ve Yerleflme : Nüfus, seyrek olup, nüfusun
da¤›l›fl›nda ya¤›fl ve su kaynaklar› etkili olmufltur.
Toplu yerleflmeler yayg›nd›r.
Ekonomi : Ekonomi tar›m ve hayvanc›l›¤a dayan›
r. Bu¤day, arpa, flekerpancar›, elma ve patates
önemli ürünlerdir. Bozk›rlar›n yayg›nl›¤›na ba¤l›
olarak küçükbafl hayvanc›l›k yayg›nd›r. Linyit, demir
ve krom önemli yeralt› zenginlikleridir.
ÖZETLE
• Ekili-dikili arazi ve nadas alan› en genifl olan
bölgedir.
• Bu¤day, arpa, çavdar, flekerpancar›, patates
ve elma üretiminde ilk s›ray› al›r.
• Y›ll›k ya¤›fl miktar› en az olan bölgedir.
• Kurakl›k ve don olay› tar›msal ürün çeflidini
azaltm›flt›r.
• Yeralt› kaynaklar›n›n zenginli¤i ve yol kavfla¤›
olma nedeniyle Yukar› Sakarya bölgenin en geliflmifl
bölümüdür.
• Türkiye’nin en büyük kapal› havzas› ve en az
ya¤›fl alan yeri Konya Bölümü bu bölgededir.
• Bölge tar›m›n›n en önemli sorunu sulamad›r.
• Türkiye’nin tah›l ambar›d›r.
• Akarsu ve rüzgâr erozyonunun en etkin oldu-
¤u bölgedir.
• Plâtolar›n en genifl yer tuttu¤u bölgedir.
• Kapadokya Yöresi olarak bilinen Ürgüp, Göreme,
Ihlara, Uçhisar, Zelve çevresinde volkanik
arazi yap›s›na ba¤l› olarak turizm geliflmifltir.
• Bölgenin genifl alan›na ra¤men az nüfuslanmas›
nda;
– Ya¤›fl azl›¤›,
– K›fllar›n uzun ve sert geçmesi,
– Ürün çeflidinin azl›¤› etkilidir.
• Düz alanlar ile bozk›rlar›n genifl yer tutmas›
küçükbafl hayvanc›l›¤›n yayg›nlaflmas›na,
küçükbafl hayvanc›l›¤›n yayg›n olmas› ise dokuma
sanayinin geliflmesine neden olmufltur.
• Tah›l tar›m›n›n yayg›nl›¤›na ba¤l› olarak un,
makarna ve bisküvi sanayi yayg›nlaflm›flt›r.
(Konya, Karaman, Ankara, Eskiflehir)
• Kerpiç evler yayg›nd›r.
232
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
GÜNEYDO⁄U ANADOLU BÖLGES‹
Yerflekilleri : Yerflekilleri sadedir. Ovalar ve plâtolar
genifl yer tutar. Buna ba¤l› olarak;
• Ekili-dikili arazi oran› yüksektir. Topraklar makinal›
tar›ma uygundur.
• Ulafl›m kolayd›r.
• Akarsular›n plâtolara gömülü akmas› sulamay›
zorlaflt›rm›flt›r.
‹klim ve Bitki Örtüsü : ‹klimi karasald›r. Yazlar›
s›cak ve kurak, k›fllar› so¤uk ve ya¤›fll›d›r. Bitki örtüsü
bozk›rd›r. Bat›da Akdeniz ikliminin etkisi hissedilir
ve makilere rastlan›r. Y›ll›k ya¤›fl miktar› ‹ç
Anadolu’dan daha fazla olmas›na ra¤men, yaz s›-
cakl›¤› ve fliddetli buharlaflmadan dolay› yaz kurakl›¤›
daha belirgindir.
Bölgede yazlar›n çok s›cak ve kurak geçmesi
nedeniyle;
• Orman varl›¤› en az olan bölgedir.
• Bozk›rlar genifl yer tutar.
• Nüfus yüksek yerlerde ve da¤lar›n eteklerinde
toplanm›flt›r.
• Sulama önemli bir sorun olup nadas oran› yüksektir.
• Nemlilik isteyen ürünler yetifltirilemez.
• Tar›msal verim düflüktür.
• Kerpiç evler yayg›nd›r.
Nüfus ve Yerleflme : Nüfus da¤›l›fl›nda iklim ve
su kaynaklar› etkili olmufltur. Nüfusun büyük k›sm›
bölgenin bat› kesiminde toplanm›flt›r.
Ekonomi : Geçim tar›m ve hayvanc›l›¤a dayan›r.
Antepf›st›¤›, k›rm›z› mercimek, pamuk, üzüm,
tah›l ve tütün önemli ürünlerdir. Bozk›rlar›n genifl
yer tutmas› nedeniyle küçükbafl hayvanc›l›k yayg›
nd›r. Petrol ve fosfat önemli yeralt› kaynaklar›d›r.
Bölgede GAP’›n bitmesiyle:
– Sulamal› tar›m yap›lacak, nadas alanlar› azalacakt›
r.
– Tar›m ürünlerinin çeflitlili¤i artacakt›r.
– Tar›ma dayal› sanayi dallar› geliflecektir.
– Di¤er bölgelere olan göç azalacakt›r.
– Hidroelektrik enerji üretimi artacakt›r.
– Tar›msal verim ve üretim artacakt›r.
– Pamuk, ayçiçe¤i, m›s›r, pirinç ve sebze üretim
alanlar› artarken, bu¤day ve mercimek üretim
alanlar› daralacakt›r.
ÖZETLE
• Alan› en küçük olan co¤rafi bölgedir.
• Do¤al gölün bulunmad›¤› tek bölgemizdir.
• Yaz mevsiminde en s›cak bölgedir.
• Yaz kurakl›¤› nedeniyle sulamaya en fazla gereksinim
duyulan bölgemizdir.
• Nüfusu en az olan bölgemizdir.
• Antepf›st›¤›, mercimek üretimi ile fosfat ve
petrol ç›kar›m›nda ilk s›ray› al›r.
• Nüfusu az olmas›na ra¤men yüzölçümünün küçüklü¤
ü nedeniyle nüfus yo¤unlu¤u fazlad›r.
• Yaz ya¤›fllar›n›n en az oldu¤u bölgedir.
• Yükselti azl›¤› nedeniyle buzul flekillerine rastlanmaz.
• ‹klimlerinin benzerli¤i nedeniyle nüfus da¤›l›fl›
ve ekonomik faaliyetler bak›m›ndan ‹ç Anadolu
Bölgesiyle büyük benzerlikler gösterir.
• Yaz mevsimi s›cak geçmesine ra¤men, sulama
sorunu nedeniyle tar›msal ürün çeflitlili¤i
azd›r.
• Akdeniz ikliminin etkisinde kald›¤›ndan, karasal
iklim görülmesine ra¤men en fazla ya¤›fl›
k›fl›n al›r.
• Nüfus ve yerleflmeler ya¤›fl›n fazla oldu¤u yüksek
yerleri seçmifltir. Toplu yerleflmeler yayg›nd›
r.
233
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
DO⁄U ANADOLU BÖLGES‹
Yerflekilleri : Türkiye’nin en yüksek ve engebeli
bölgesidir. Van Gölü kuzeyinde ise bir s›ra boyunca
uzanan volkanik da¤lar bulunur. Yerflekillerine
ba¤l› olarak;
• Ekili-dikili arazi oran› azd›r. Tar›m topraklar›
parçal›d›r.
• Ulafl›m zor olup, geliflmemifltir.
• ‹klim çok sert ve karasald›r, yaflam› zorlaflt›rm›
flt›r.
• Tar›m ve di¤er ekonomik faaliyetler zorlaflm›flt›r.
• Akarsular derin vadiler içinde h›zl› akt›klar›ndan
enerji üretim potansiyelleri yüksektir.
• Kar ya¤›fl› ve donma olaylar›n›n en fazla görüldü¤
ü bölgedir.
• Buzullaflman›n en etkin oldu¤u bölgedir. Akarsularda
yaz›n kar ve buz sular›yla beslenme
belirgindir.
‹klim ve Bitki Örtüsü : Denizden uzakl›k ve yükselti
fazlal›¤› nedeniyle Türkiye’nin en sert karasal
iklimi bu bölgede görülür. K›fllar çok uzun, so¤uk
ve serttir. Kar ya¤›fl› ve donma olaylar› çok belirgindir.
Yazlar ise k›sa ve serin geçer.
Sert karasal iklimden dolay›:
• Nüfus ve yerleflmeler genelde daha s›cak olan
alçak yerlerde toplanm›flt›r.
• Tar›msal faaliyetler zorlaflm›flt›r. Yetiflme devresi
k›salm›fl, ürün çeflitlili¤i azalm›flt›r.
• Donma ve yo¤un kar ya¤›fl› ulafl›m› zorlaflt›rm›
flt›r.
• Is›nma maliyeti artm›fl, yem temini zorlaflm›flt›
r.
• Yazlar›n serin ve ya¤›fll› geçmesi çay›rlar›n yayg›
nlaflmas›na neden olmufl, buna ba¤l› olarak
büyükbafl hayvanc›l›k geliflmifltir.
• S›cakl›k fark›n›n fazlal›¤› nedeniyle fiziksel parçalanma
etkilidir.
• Meyve ve sebzenin en geç olgunlaflt›¤› bölgedir.
• Ekonomik faaliyetler zorlaflm›flt›r.
Nüfus ve Yerleflme : Genifl alan›na oranla nüfusu
azd›r. Karadeniz’den sonra en fazla göç veren
bölgedir, nüfus seyrektir. Nüfus da¤›l›fl›nda yerflekillerinin
etkisi belirgindir.
Ekonomi : Geçim hayvanc›l›k ve tar›ma dayan›r.
Ülke ekonomisine en önemli katk›s› hayvanc›l›k,
madencilik ve enerji üretimi iledir. Erzurum-Kars
bölümü çay›rlar›n genifl yer tutmas›ndan dolay›
ülkemizde büyükbafl hayvanc›l›¤›n en yayg›n
oldu¤u yerdir. Demir, bak›r, krom, kurflun ve çinko
önemli yeralt› kaynaklar›d›r. Ulafl›m zorlu¤undan
dolay› sanayi geliflmemifltir.
ÖZETLE
• ‹klim koflullar›n›n ulafl›m üzerinde en olumsuz
etkiye sahip oldu¤u bölgedir.
• Bölge genelinde en yayg›n yetifltirilen endüstri
bitkisi flekerpancar›d›r.
• Y›ll›k ve günlük s›cakl›k farklar›n›n en fazla oldu¤
u bölgedir.
• Bölge tar›m›n›n en önemli sorunu yaz süresinin
k›sal›¤›d›r.
• Yerflekilleri ve iklimin olumsuz etkisiyle sanayinin
en az geliflti¤i bölgedir.
• Y›ll›k s›cakl›k ortalamas›n›n en düflük oldu¤u
bölgedir.
• Yükselti fazlal›¤› ve karasall›k nedeniyle k›-
fl›n en düflük s›cakl›klar bu bölgede görülür.
• Türkiye’de tar›msal faaliyetlerin en geç bafllad›¤›
bölgedir.
234
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
• Genifl alan›na ra¤men, yerflekilleri engebeli oldu¤
undan ekili-dikili arazi oran› Güneydo¤u
Anadolu’dan azd›r.
• Alan› en genifl olan bölgemizdir.
• So¤u¤a dayan›kl› olmas› ve hayvan yemi olarak
kullan›lmas› nedeniyle en fazla ekilen tah›l
arpa’d›r.
• Erzurum-Kars bölümü Türkiye’de yaz ya¤›fllar›
n›n en fazla, büyükbafl hayvanc›l›¤›n en fazla
geliflti¤i bölümdür.
• Yukar› F›rat ülke genelinde yeralt› kaynaklar›
en zengin, hidroelektrik enerji potansiyeli en
yüksek bölümdür.
• Hakkari Bölümü ülkemizde buzul ve buzul
afl›nd›rmas›n›n en etkili oldu¤u bölümdür.
• Yaz s›cakl›klar›n›n düflüklü¤ü nedeniyle tar›msal
ürün çeflitlili¤inin en az oldu¤u bölgedir.
• K›fl mevsiminde ya¤›fllar kar olarak düfltü¤ünden
akarsular›n debileri düflüktür.
• Yerflekilleri ve iklimin, tar›m, ulafl›m ve sanayi
üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle çok göç
verir, nüfus yo¤unlu¤u en az olan bölgedir.
• Turizm gelirleri en düflük olan bölgedir.
• Ulafl›m ve sanayinin en az geliflti¤i bölgedir.
• Zengin potansiyel nedeniyle maden iflleme
ve hayvan ürünlerine dayal› sanayi dallar›
gelifltirilebilir.
• Volkanizman›n en etkin oldu¤u bölgedir. Buna
ba¤l› olarak;
– Yeralt› kaynaklar› çok zengindir.
– Volkanik göl ve da¤lar fazlad›r.
• Kar ve buz erimesi nedeniyle bölge akarsular›
ilkbahar ve yaz bafllar›nda bol ak›ml›d›r.
• Alçak ve da¤larla çevrili oldu¤undan I¤d›r Yöresi
mikroklima özelli¤i gösterir. Yazlar› daha
s›cak, k›fllar› daha ›l›k geçer.
• Hakkari Bölümü ülke genelinde nüfusun en
seyrek, ulafl›m›n en zor oldu¤u bölümdür.
• Ülkemizde tar›m ve yerleflmenin en yükse¤e
ç›kt›¤› bölgedir.
• Kar ya¤›fll› ve karla örtülü gün say›s›n›n en
fazla oldu¤u bölgedir.
235
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
1. Yazlar›n ya¤›fll› geçti¤i yörelerde tar›mda sulmaa
sorunu yaflanmaz.
Buna göre, afla¤›daki bölümlerin hangisinde
'tar›mda sulama" önemli bir sorun de¤ildir?
A) Orta F›rat B) Konya
C) Adana D) Do¤u Karadeniz
E) Dicle
2. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde pamuk tar›-
m› yap›lamaz?
A) Adana B) Orta F›rat
C) Do¤u Karadeniz D) As›l Ege
E) Antalya
3. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde ulafl›m›n yer
flekillerinden olumsuz yönde etkilenmedi¤i
söylenebilir?
A) Konya B) Hakkari
C) Do¤u Karadeniz D) Antalya
E) Bat› Karadeniz
4. Afla¤›da verilen bölümler ile ç›kar›lan yeralt›
zenginlikleri efllefltirmelerinden hangisi yanl›
flt›r?
A) Bat› Karadeniz – Taflkömürü
B) Dicle – Petrol
C) Güney Marmara – Bor mineralleri
D) Orta Karadeniz – Demir
E) Do¤u Karadeniz – Bak›r
5. Serac›l›k faaliyetlerinin en yayg›n oldu¤u iki
bölge afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Akdeniz – Ege
B) Ege – Karadeniz
C) Akdeniz – Güneydo¤u Anadolu
D) Marmara – Akdeniz
E) Karadeniz – Akdeniz
6. – Da¤›n›k yerleflme yayg›nd›r.
– En çok gelir getiren iki ürün f›nd›k ve çayd›r.
– Murgul bak›r yataklar› bu bölümde yer al›r.
Yukar›da özellikleri verilen bölüm afla¤›dakilerden
hangisidir?
A) Güney Marmara
B) Do¤u Karadeniz
C) As›l Ege
D) Bat› Karadeniz
E) Orta Karadeniz
7. Karadeniz Bölgesinde kifli bafl›na düflen gelir Türkiye
ortalamas›n›n alt›ndad›r.
Afla¤›daki illerin hangisinde bu genelleme bozulur?
A) Artvin B) Kastamonu
C) Zonguldak D) Sinop
E) Bolu
8. Türkiye'nin en s›k ve en seyrek nüfuslu bölümleri
afla¤›daki seçeneklerin hangisinde do¤ru
efllefltirilmifltir?
A) As›l Ege – Konya
B) Do¤u Karadeniz – Y›ld›z Da¤lar›
C) Çatalca , Kocaeli – Hakkari
D) Adana – Antalya
E) Güney Marmara – Yukar› K›z›l›rmak
9. ‹ç Anadolu Bölgesinin genifl alan›na ra¤men
az nüfuslanmas›nda afla¤›dakilerden hangisi
daha az etkili olmufltur?
A) K›fllar›n uzun ve sert geçmesi
B) Ulafl›m zorluklar›
C) Ürün çeflidinin azl›¤›
D) Ya¤›fl yetersizli¤i
E) Gelir kaynaklar›n›n s›n›rl› olmas›
236
TEST 33 Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri BÖLÜM 12
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
10. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde Do¤u Anadolu
Bölgesi'nde yer alan göller bir arada verilmifltir?
A) Tuz, Ç›ld›r, Bafa, Van
B) Sapanca, Erçek, Hazar, Manyas
C) Ç›ld›r, Erçek, Van, Hazar
D) Eber, Akflehir, Nemrut, Burdur
E) Ac›göl, Su¤la, Nazik, Ç›ld›r
11. Afla¤›da verilen yörelerin hangisi kapal› havza
özelli¤i tafl›maz?
A) Van
B) Konya
C) Burdur
D) Ayd›n
E) Kars
12. Afla¤›daki co¤rafi bölgelerin hangisinde y›ll›k
s›cakl›k fark› en fazlad›r?
A) Do¤u Anadolu B) Ege C) Marmara
D) Akdeniz E) Karadeniz
13. Türkiye’nin co¤rafi bölgeleriyle ilgili afla¤›daki
bilgilerden hangisi do¤ru de¤ildir?
A) Do¤u Anadolu Bölgesi – Hidroelektrik potansiyeli
en yüksek bölge
B) Güneydo¤u Anadolu Bölgesi – Kurakl›¤›n en
fliddetli oldu¤u bölge
C) Marmara Bölgesi – Do¤al bitki örtüsü en fazla
çeflitlilik gösteren bölge
D) Karadeniz Bölgesi – Tar›m ürünlerinin en erken
olgunlaflt›¤› bölge
E) Ege Bölgesi – K›y›lar› en uzun olan bölge
14. Türkiye’nin k›fllar›n en uzun sürdü¤ü co¤rafi
bölge afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Karadeniz B) Marmara
C) Do¤u Anadolu D) Ege
E) ‹ç Anadolu
15. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde Marmara
Bölgesi'nde yer alan göller bir arada verilmifltir?
A) Akflehir, ‹znik, Sapanca, Tortum
B) Sapanca, Manyas, B. Çekmece, ‹znik
C) Ç›ld›r, Tuz, Marmara, Eber
D) Sera, Bafa, Beyflehir, K. Çekmece
E) Terkos, ‹znik, Hazar, Bafra
16. Afla¤›daki ma¤aralardan hangisi turizm aç›s›ndan
fazla önem tafl›maz?
A) Damlatafl B) ‹nsuyu C) Karain
D) Cennet E) Yar›mburgaz
17. Afla¤›daki yörelerin hangisinde kayak merkezi
yoktur?
A) Uluda¤ B) Palandöken
C) Kazda¤› D) Kartalkaya
E) Erciyes
18. Afla¤›daki bölgelerin hangisinde flelale oluflumu
daha yayg›nd›r?
A) Ege B) Akdeniz
C) Marmara D) Güneydo¤u Anadolu
E) ‹ç Anadolu
237
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
19. Ergene bölümünde afla¤›daki sanayi kollar›ndan
hangisi geliflmemifltir?
A) fieker B) Dokuma C) Ayçiçek ya¤›
D) ‹çki E) Otomotiv
20. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde tar›msal hammaddeye
dayal› endüstri faaliyetlerinde geliflme
en azd›r?
A) Güney Marmara
B) Orta Karadeniz
C) Erzurum – Kars
D) Adana
E) As›l Ege
21. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde zeytin
yetifltirilemez?
A) Güney Marmara
B) Adana
C) Antalya
D) As›l Ege
E) Yukar› Sakarya
22. Türkiye’de meyve ve sebzelerin en geç olgunlaflt›¤›
bölüm afla¤›dakilerden hangisidir?
A) As›l Ege B) Antalya
C) Konya D) Erzurum – Kars
E) Dicle
23. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde turunçgil
yetifltirilemez?
A) Adana B) K›y› Ege
C) Do¤u Karadeniz D) Antalya
E) Bat› Karadeniz
24. Karadeniz Bölgesi, afla¤›dakilerin hangisinde
Türkiye'de ilk s›ray› almaz?
A) Orman varl›¤›nda
B) K›y›lar›n›n uzunlu¤unda
C) Çay ve f›nd›k üretiminde
D) Bal›kç›l›k faaliyetlerinde
E) Heyelân olaylar›n›n fazlal›¤›nda
25. Türkiye’nin petrol ç›kar›lan co¤rafi bölgesinde
afla¤›daki tar›m ürnlerinden hangisi yetifltirilmez?
A) Pamuk B) Bu¤day C) F›nd›k
D) Tütün E) Mercimek
238
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
1. Karadeniz Bölgesinin özellikleri ile ilgili yarg›-
lardan yanl›fl olan› hangisidir?
A) Türkiye'de nüfus yo¤unlu¤u en az olan bölgedir.
B) Nadasa ayr›lan topraklar azd›r.
C) Bat› bölümü d›fl›nda sanayi fazla geliflmemifltir.
D) K›y›da bal›kç›l›k önemli bir geçim kayna¤›d›r.
E) Orman varl›¤› bak›m›ndan en zengin bölgedir.
2. Karadeniz Bölgemizin çok fazla ya¤›fl almas›nda;
I. Zengin orman varl›¤›
II. Da¤lar›n hakim rüzgar yönüne dik uzanmas›
III. Denizin varl›¤›
IV. Yükseltinin fazla olmas›
gibi faktörlerin hangileri daha fazla etkili olmufltur?
A) Yaln›z IV B) I ve IV C) II, III ve IV
D) III ve IV E) II ve IV
3. – Linyit
– Z›mparatafl›
– Civa
Madenlerinin tümünün ç›kar›ld›¤› bölüm afla-
¤›dakilerden hangisidir?
A) Bat› Karadeniz
B) Çatalca – Kocaeli
C) Adana
D) Güney Marmara
E) As›l Ege
4. Karadeniz Bölgesinde afla¤›daki sanayi kollar›
ndan hangisi bulunmaz?
A) Çay B) Ka¤›t C) Petro – kimya
D) fieker E) Sigara
5. – Taflkömürü
– Bak›r
– Linyit
Madenlerinin üretildi¤i co¤rafi bölge afla¤›dakilerden
hangisidir?
A) Marmara B) Güneydo¤u Anadolu
C) Akdeniz D) Ege
E) Karadeniz
6. "Trabzon'da Sera ve Uzungöl Bolu'da Abant ve
Yedigöller, Erzurum'da Tortum" gibi çok say›da
heyelan seti göllerinin varl›¤›, Karadeniz Bölgesi
ile ilgili hangi yarg›y› do¤rular?
A) Bölgenin bitki örtüsünce fakir oldu¤unu
B) Bölgenin bitki örtüsünce zengin oldu¤unu
C) Göçme ve heyelanlar›n yayg›nl›¤›n›
D) Rüzgar afl›nd›rmas›n›n etkili oldu¤unu
E) Ekili – dikili arazinin yayg›nl›¤›n›
7. Afla¤›dakilerden hangisi Do¤u Anadolu Bölgesi'ne
ait bir özellik de¤ildir?
A) En uzun k›fllar›n yafland›¤› bölgedir.
B) Büyükbafl hayvanc›l›¤›n en fazla yap›ld›¤› bölgedir.
C) En seyrek nüfuslu bölgemizdir.
D) Nadas topraklar›n›n en fazla oldu¤u bölgedir.
E) En çok hidroelektirik enerjisi üreten bölgemizdir.
239
BÖLÜM 12 Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri TEST 34
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
8. Marmara Bölgesinin Çatalca – Kocaeli Bölümünde
yer alan göllerden en çok hangi alanda
yararlan›l›r?
A) ‹çme suyu temini
B) Su ürünleri üretimi
C) Tar›mda sulama
D) Turizm
E) Hidroelektrik üretimi
9. Afla¤›daki tar›m ürünlerinden hangisi As›l Ege
Bölümünde yetifltirilmez?
A) Tütün B) Muz C) Üzüm
D) Zeytin E) Pamuk
10. Ege Bölgesi’ndeki yer flekillerinin uzan›fl ve
oluflumu üzerinde afla¤›dakilerden hangisi en
fazla etkili olmufltur?
A) Volkanizma
B) Dalga ve ak›nt›lar
C) Fiziksel parçalanma
D) Faylanma
E) Buzul afl›nd›rmas›
11. "Akarsular›n kimileri ise, denize dik uzanan da¤lar›
n aras›nda açt›klar› vadilerde menderesler çizerek
akarlar."
Afla¤›daki bölgelerden hangisi bu tür akarsulara
iyi örnek oluflturur?
A) Karadeniz B) Marmara
C) Ege D) Akdeniz
E) Güneydo¤u Anadolu
12. Ege Bölgesinin hangi yöresinde pamuklu dokuma
sanayi fazla geliflmemifltir?
A) Afyon B) Nazilli C) Denizli
D) Ayd›n E) ‹zmir
13. – Y›ll›k s›cakl›¤›n en yüksek
– Karstik flekillerin en yayg›n
– Boksit ve kükürt üretiminin en fazla
oldu¤u co¤rafi bölge afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Ege
B) Akdeniz
C) Do¤u Anadolu
D) Güneydo¤u Anadolu
E) ‹ç Anadolu
14. Do¤u Anadolu Bölgesinde sebze tar›m›n›n çok
az ve yetersiz olmas›nda afla¤›dakilerden hangisinin
daha fazla etkili oldu¤u söylenebilir?
A) Yazlar›n k›sa ve serin geçmesi
B) Akarsu a¤›n›n yayg›nl›¤›
C) Geçim kaynaklar›n›n çeflitlili¤i
D) Sebze tüketiminin azl›¤›
E) Topraklar›n verimsiz olmas›
15. "‹ç Anadolu bölgesinin büyük k›sm› sular›n› denize
gönderemez; ya bir göle dökülür ya da batakl›
kta kaybolup gider . Yani kapal› havza durumundad›
r."
Bunda afla¤›dakilerden hangisinin etkisi yoktur?
A) Bölgeyi çevreleyen da¤lar›n
B) Yaz›n buharlaflman›n fazla olmas›n›n
C) Platolar›n genifl yer tutmas›n›n
D) Arazi geçirimlili¤inin
E) Yaz ya¤›fllar›n›n azl›¤›n›n
240
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
16. ‹ç Anadolu Bölgesinde afla¤›da verilen tar›m
ürünlerinden hangisinin üretimi en azd›r?
A) fiekerpancar› B) Bu¤day
C) Baklagiller D) Tütün
E) Üzüm
17. Karadeniz Bölgesinde s›rada¤lar›n k›y›ya paralel
uzanmas› afla¤›dakilerden hangisini etkilememifltir?
A) Nüfus da¤›l›fl›n›
B) Ulafl›m imkanlar›n›
C) Tar›m faaliyetlerini
D) K›y› flekillerini
E) Yeralt› zenginliklerinin da¤›l›fl›n›
18. Afla¤›dakilerden hangisi Karadeniz Bölgesinde
hüküm süren iklime ba¤l› olarak ortaya ç›-
kan sonuçlardan biri de¤ildir?
A) Nadasa ayr›lan topraklar›n azl›¤›
B) Turizm faaliyetlerinin az geliflmesi
C) Orman yang›nlar›n›n azl›¤›
D) K›y›da bu¤day›n yerine m›s›r›n ekilmesi
E) Ekili – dikili arazinin azl›¤›
19. Akdeniz Bölgesi afla¤›daki tar›m ürünlerinden
hangisinin üretiminde ilk s›ray› almaz?
A) Turunçgiller B) Muz C) Zeytin
D) Sebze E) Yerf›st›¤›
20.
Yukar›daki tabloda co¤rafi bölgelerin Türkiye
enerji tüketimindeki paylar› verilmifltir.
Grafi¤e göre I ve VII numaralarla gösterilen
bölgeler hangileridir?
A) Akdeniz – Karadeniz
B) Marmara – ‹ç Anadolu
C) ‹ç Anadolu – Do¤u Anadolu
D) Marmara – Do¤u Anadolu
E) Akdeniz – Güneydo¤u Anadolu
Bölge Türkiye Enerji
Tüketimindeki pay› (%)
I
II
III
IV
V
VI
VII
36.9
9.2
14.2
4.7
13.2
18.2
3.4
241
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
1. Karadeniz Bölgesinde yürütülen afla¤›daki etkinliklerden
hangisinin ülke ekonomisine katk›
s› en azd›r?
A) Bal›kç›l›k B) Enerji üretimi
C) Hayvanc›l›k D) Ormanc›l›k
E) Turizm
2. Akdeniz Bölgesinin k›y› kesiminde afla¤›daki
ürünlerden hangisinin yetiflme alan› do¤al koflullar
yönünden di¤erlerine göre daha s›n›rl›-
d›r?
A) Turunçgil B) Muz C) Zeytin
D) Pamuk E) Bu¤day
3. Marmara Bölgesi ile ilgili afla¤›daki yarg›lardan
hangisi yanl›flt›r?
A) Ekonomik yönden en geliflmifl bölgedir.
B) Nüfus yo¤unlu¤u en fazla olan bölgedir.
C) Linyitin en fazla ç›kar›ld›¤› bölgedir.
D) Kümes hayvanc›l›¤›n›n en fazla geliflti¤i bölgedir.
E) ‹klimin en fazla çeflitlilik gösterdi¤i bölgedir.
4. Ya¤›fl iste¤i yüksek olan bir tar›m ürününü Ege
Bölgesinin hangi yöresinde yetifltirmek iyi sonuç
verir?
A) Gediz B) Afyon
C) Büyük Menderes D) Bak›rçay
E) Mentefle
5. Afla¤›dakilerden hangisi Ege Bölgesi ile Akdeniz
Bölgesinin ortak özelliklerinden biri de¤ildir?
A) K›y› fleridinde Akdeniz ikliminin etkili olmas›
B) Tar›m ürünlerinin çeflitlilik göstermesi
C) Turizm gelirlerinin yüksek olmas›
D) Serac›l›k faaliyetlerinin yap›lmas›
E) Ulafl›m a¤›n›n geliflmifl olmas›
6. Ege Bölgesi afla¤›daki tar›m ürünlerinden hangisinin
üretiminde ilk s›ray› almaz?
A) Turunçgil B) ‹ncir C) Zeytin
D) Üzüm E) Tütün
7. ‹ç Anadolu Bölgesi yer flekilleriyle ilgili afla¤›-
daki yarg›lardan hangisi yanl›flt›r?
A) Plâtolar›n en genifl yer tuttu¤u bölgedir.
B) Kuzeyi ve güneyi k›vr›ml› s›rada¤larla çevrilmifltir.
C) Ortalama yükseltisi 1000 metre civar›ndad›r.
D) Güneyinde bir dizi halinde, volkanik da¤lar
uzan›r.
E) Do¤uya gidildikçe yükselti azal›r.
8. Ege Bölgesinde akarsular›n do¤u–bat› do¤rultusunda
menderesler çizerek akt›¤› görülmektedir.
Bunda afla¤›dakilerden hangisi daha fazla etkili
olmufltur?
A) Yerflekilleri B) ‹klim
C) Matematik konum D) Bitki örtüsü
E) Nüfus da¤›l›fl›
9. Türkiye’nin co¤rafi bölgeleriyle ilgili afla¤›daki
efllefltirmelerden hangisi yanl›flt›r?
A) Günefl enerjisinden en az yararlan›lan bölge –
Karadeniz
B) Yünlü ve ipekli dokumac›l›¤›n en geliflti¤i bölge
– Marmara
C) Turizm gelirlerinin en yüksek oldu¤u bölge –
Marmara
D) Don olaylar›n›n en az görüldü¤ü bölge – Güneydo¤
u Anadolu
E) En az ya¤›fl alan bölge – ‹ç Anadolu
10. Karadeniz Bölgesi ile ilgili afla¤›daki yarg›lardan
hangisi yanl›flt›r?
A) Kimyasal çözülmenin en yayg›n oldu¤u bölgedir.
B) Kufluçuflu olarak en uzun k›y›lara sahiptir.
C) Sanayileflme bak›m›ndan Marmara'dan sonra
ikinci s›radad›r.
D) Ba¤›l nem ve bulutlulu¤un en fazla oldu¤u bölgedir.
E) Nadasa ayr›lan topraklar›n en az oldu¤u bölgedir.
242
TEST 35 Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri BÖLÜM 12
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
11. I. Muz
II. Boksit
III. Krom
IV. Pamuk
V. Zeytin
Yukar›dakilerden hangilerinin Türkiye'deki üretiminin
tümü Akdeniz Bölgesinden elde edilir?
A) I ve II B) II ve V C) III ve IV
D) I ve IV E) IV ve V
12. Afla¤›dakilerden hangisi Akdeniz Bölgesinde
yetifltirilen tar›m ürünlerinin di¤er bölgelerden
daha önce olgunlaflmas›n›n nedenlerinden biridir?
A) Kaliteli tohum kullan›lmas›
B) Tar›mda makine kullan›m›n›n yayg›n olmas›
C) Yaz mevsiminin erken bafllamas›
D) Akarsu a¤›n›n s›k olmas›
E) Karstik arazinin yayg›nl›¤›
13. – Ege
– ‹ç Anadolu
– Karadeniz
– Do¤u Anadolu
– Marmara
Yukar›daki co¤rafi bölgelerin tümünde yetifltirilebilen
tar›m ürünü afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Turunçgil B) Pamuk C) Zeytin
D) fiekerpancar› E) F›nd›k
14.
Yukar›daki Türkiye haritas›nda iflaretli yörelerin
hangisinde don olaylar›n›n görülme olas›l›-
¤› en azd›r?
A) 5 B) 4 C) 3
D) 2 E) 1
15.
Yukar›daki Türkiye haritas›nda iflaretli yörelerin
hangisinde kar›n yerde kalma süresi en
uzundur?
A) I B) II C) III
D) IV E) V
16.
Yukar›daki haritada Türkiye’deki k›fl sporlar› merkezlerinden
baz›lar› gösterilmifltir.
Buna göre, bu merkezler hangi seçenekte do¤-
ru verilmifltir?
1 2 3
A) Ilgaz Erciyes Palandöken
B) Uluda¤ Kartalkaya Sar›kam›fl
C) Erciyes Palandöken Uluda¤
D) Uluda¤ Erciyes Palandöken
E) Ilgaz Uluda¤ Erciyes
17.
Yukar›daki Türkiye haritas›nda verilen limanlardan
hangilerinin hinterlandlar› di¤erlerine
göre daha dard›r?
A) I ve III B) Yaln›z V C) II ve IV
D) III ve V E) I ve V
•
•
•
•
•
I
II
III
IV V
1
2
3
I
II
III IV
V
1
2
3
4
5
243
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
18.
Yukar›daki Türkiye haritas›nda co¤rafi da¤›l›fl›
verilmifl sanayi dallar› s›ras›yla afla¤›dakilerden
hangileridir?
A) Bak›r Dokuma Kereste
B) Demir - çelik Ferrokrom Çay
C) Ka¤›t Alüminyum F›nd›k
D) Dokuma Çimento Alüminyum
E) Bak›r fieker Çimento
19. Afla¤›daki haritada üç hayvan türünün Türkiye'de
yetifltirildi¤i bafll›ca yerler numaralarla gösterilmifltir.
Buna göre, bu hayvan türleri afla¤›daki seçeneklerin
hangisinde do¤ru olarak verilmifltir?
I II III
A) K›l keçisi ‹pekböcekçili¤i Manda
B) Tavuk Ar› Tiftik keçisi
C) Ar› Manda Koyun
D) Koyun K›l keçisi S›¤›r
E) S›¤›r Tavuk Koyun
20. Marmara Bölgesi, afla¤›dakilerin hangisinde Türkiye'de
birinci s›ray› almaz?
A) Orman varl›¤›nda
B) Ekili – dikili arazi oran›nda
C) D›flar›dan göç almada
D) Enerji tüketiminde
E) Ayçiçe¤i üretiminde
21. Güneybat› Ege k›y›lar›m›zda eski akarsu yataklar›
n›n daha sonra deniz sular› alt›nda kalmas› ile
....................... k›y› tipi oluflmufltur.
Bofl b›rak›lan yere gelecek do¤ru ifade afla¤›-
dakilerden hangisidir?
A) Haliç B) Ria C) Fiyort
D) Falezli E) Dalmaçya
22. Afla¤›daki haritada üç yeralt› zenginli¤inin Türkiye'de
ç›kar›ld›¤› bafll›ca yerler numaralarla gösterilmifltir.
Buna göre, bu maden türleri afla¤›daki seçeneklerin
hangisinde do¤ru olarak verilmifltir?
I II III
A) Petrol Bor Taflkömürü
B) Fosfat Krom Bak›r
C) Demir Bak›r Linyit
D) Boksit Taflkömürü Mangenez
E) Bak›r Linyit Taflkömürü
23. Afla¤›daki seçeneklerin hangisinde tamam› Karadeniz'e
dökülen akarsular verilmifltir?
A) Çoruh, Sakarya, Meriç, Aras
B) Yeflil›rmak, Sakarya, Ergene, K›z›l›rmak
C) K›z›l›rmak, Çoruh, Seyhan, Gediz
D) K›z›l›rmak, Yeflil›rmak, Sakarya, Çoruh
E) F›rat, Sakarya, Bak›rçay, K›z›l›rmak
24. Ege Bölgesinin üretim de¤eri ve ekonomiye
katk›s› bak›m›ndan en fazla önem tafl›yan tar›
m ürünleri hangi seçenekte do¤ru verilmifltir?
A) Tütün – ayçiçe¤i – pirinç – m›s›r – zeytin– tah›
llar
B) Zeytin – üzüm– haflhafl – tütün – incir–pamuk
C) Turunçgiler – baklagiller – pamuk – zeytin – pirinç
– keten – kenevir
D) Üzüm – haflhafl – flekerpancar› – sebzeler –
ayçiçe¤i – yerf›st›¤›
E) Tah›llar – zeytin – m›s›r – susam – pirinç –
haflhafl
I
II
III
I
II
III
•
••
•
244
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
1. Afla¤›dakilerden hangisi, Marmara bölgesi ile
Karadeniz Bölgesinin ortak özelliklerinden biridir?
A) Ulafl›m a¤›n›n geliflmifl olmas›
B) fiehirde yaflayan nüfusun fazla olmas›
C) Sanayi kurulufllar›n›n yo¤un olmas›
D) Nüfus yo¤unlu¤unun Türkiye ortalamas›n›n üstünde
olmas›
E) Düzlüklerin çok yer tutmas›
2. Genelde Karadeniz Bölgesinin k›y› kesimleri ile iç
kesimleri aras›nda iklim özellikleri büyük farkl›l›klar
gösterir. Ancak Orta Karadeniz bölümünde bu
farkl›l›klar azd›r.
Bu duruma neden olan temel etken afla¤›dakilerden
hangisidir?
A) K›y› ak›nt›lar› B) Yerflekilleri
C) Denizden uzakl›k D) K›y› flekli
E) Bitki örtüsü
3. Karadeniz bölgesinin k›y› kesimi ile Akdeniz bölgesinin
k›y› kesiminde yürütülen tar›m faaliyetleri
birbirinden farkl›d›r.
Bu durum, iki kesimin en çok hangi bak›mdan
farkl› oldu¤una kan›t gösterilebilir?
A) Yerflekli B) ‹klim
C) Yükselti D) Nüfus yo¤unlu¤u
E) Akarsu a¤›n›n s›kl›¤›
4. Do¤u Anadolu Bölgesinde tar›m etkinlikleri, en çok
bölgenin güneyindeki çöküntü ovalar›nda yo¤unlafl›
r.
Bu ovalar, afla¤›dakilerin hangisinde birlikte
verilmifltir?
A) Erzincan, Pasinler, Malatya, Baflkale
B) I¤d›r, Elaz›¤, Mufl, Erzurum
C) Tercan, Pasinler, Erzincan, Baflkale
D) Erzurum, I¤d›r, Tercan, Elbistan
E) Elbistan, Malatya, Elaz›¤, Mufl
5. Makinal› tar›m, Marmara, ‹ç Anadolu ve Ege bölgelerinde
yayg›nlaflt›¤› halde Karadeniz Bölgesinde
pek görülmez.
Bu durum Karadeniz Bölgesinin hangi özelli¤inin
bir sonucudur?
A) Hayvanc›l›¤›n geliflmifl olmas›
B) Makina kullan›m›na elveriflli tar›m alanlar›n›n
s›n›rl› olmas›
C) Tar›m gelirinin düflük olmas›
D) Tar›m etkinliklerine elveriflli sürenin k›sa olmas›
E) Tar›msal nüfus yo¤unlu¤unun fazla olmas›
6. Afla¤›dakilerin hangisinde verilen göllerin tümü
Göller Yöresinde bulunmaktad›r?
A) Ç›ld›r, Burdur, Beyflehir
B) Köyce¤iz, Sapanca, E¤ridir
C) Burdur, Beyflehir, E¤ridir
D) Burdur, Manyas, Hazar
E) Beyflehir, E¤ridir, Ulubat
7. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde orman ürünleri
ve ormanc›l›k önemli bir gelir kayna¤›d›r?
A) ‹ç Bat› Anadolu Bölümü
B) Bat› Karadeniz Bölümü
C) Adana Bölümü
D) Konya Bölümü
E) Hakkari Bölümü
8. Türkiye'deki co¤rafi bölgelerin iklim özellikleri
göz önüne al›nd›¤›nda, afla¤›dakilerden hangisi
I¤d›r ovas›nda pamuk yetifltirilmesine benzer
bir durumdur?
A) Gemlik'te zeytin yetifltirilmesi
B) Ayd›n'da incir yetifltirilmesi
C) Giresun'da f›nd›k yetifltirilmesi
D) Rize'de turunçgil yetifltirilmesi
E) Konya'da bu¤day yetifltirilmesi
245
BÖLÜM 12 ÖSS SORULARI - Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri ÖSS
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
9.
Yukar›daki haritada iflaretli merkezlerden hangilerinin
aras›nda enine k›y› tipi görülür?
A) Zonguldak – Sinop
B) Edremit – Kufladas›
C) Antalya – Finike
D) Alanya – Silifke
E) Ordu – Giresun
10. Türkiye'de maden yataklar› ve çeflitleri bak›-
m›ndan en zengin bölüm afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Yukar› F›rat
B) Orta K›z›l›rmak
C) Dicle
D) Do¤u Karadeniz
E) Ergene
11. Afla¤›dakilerden hangisi, Gaziantep'in nüfusunun
Güneydo¤u Anadolu bölgesindeki di¤er
illerden daha fazla olmas›n› sa¤layan etkenlerden
biri de¤ildir?
A) Çeflitli endüstri kurulufllar›na sahip olmas›
B) ‹fllek yol kavfla¤›nda olmas›
C) Çeflitli turistik yerlere sahip olmas›
D) Tar›m gelirinin yüksek olmas›
E) Ticaretin geliflmifl olmas›
12. Afla¤›dakilerden hangisi, Mentefle Yöresi ile
K›y› Ege bölümünün ortak özelliklerinden biridir?
A) Nüfus yo¤unlu¤unun Türkiye ortalamas›n›n
üzerinde olmas›
B) Genifl alüvyal ovalar›n yer almas›
C) Da¤lar›n Do¤u – Bat› do¤rultusunda uzanmas›
D) Endüstrinin geliflmifl olmas›
E) Akdeniz ikliminin geliflmifl olmas›
13. Marmara Bölgesinin Karadeniz sahilleri d›fl›nda
kalan kesimlerindeki y›ll›k ortalama ya¤›fl miktarlar›
yla Güneydo¤u Anadolu bölgesindeki y›ll›k ortalama
ya¤›fl miktar› birbirine yak›n de¤erler göstermektedir.
Buna karfl›n, Güneydo¤u Anadolu Bölgesinde
sulamaya daha fazla gerek duyulmas›nda, bu
bölgenin afla¤›daki özelliklerinden hangisi etkilidir?
A) Yüzey flekillerinin az engebeli olmas›
B) Volkanik arazinin genifl yer tutmas›
C) Buharlaflman›n fazla olmas›
D) Akarsu debilerinin yüksek olmas›
E) Kuzeyinde, Güneydo¤u Toros Da¤lar›n›n yer almas›
14. Yukar› K›z›l›rmak bölümü, ‹ç Anadolu bölgesinin
nüfus yo¤unlu¤u en az olan bölümüdür.
Afla¤›dakilerden hangisi bu durumun bir nedeni
olamaz?
A) Yükseltinin fazla olmas›
B) ‹klimin sert olmas›
C) Endüstrinin yetersiz olmas›
D) Yüzölçümünün küçük olmas›
E) Tar›m alanlar›n›n s›n›rl› olmas›
15. 1990 say›m›na göre Türkiye'de kent nüfusu k›r
nüfusundan fazlad›r. Bu farkl›l›k en belirgin olarak
Marmara bölgesinde görülür.
Bu durum Marmara bölgesinin öncelikle hangi
özelli¤ine ba¤lanabilir?
A) Endüstrinin geliflmifl olmas›na
B) Bo¤azlar›n bulunmas›na
C) Tar›m alanlar›n›n dar olmas›na
D) Geçifl iklimine sahip olmas›na
E) Ekonomik de¤eri yüksek ürün çeflidinin az olmas›
na
16. Türkiye'de serac›l›¤›n Akdeniz ve Ege bölgelerinde
daha yayg›n olmas›n›n en önemli nedeni
afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Güneflli gün say›s›n›n fazla olmas›
B) K›fl mevsiminin ya¤›fls›z geçmesi
C) Topra¤›n verimsiz olmas›
D) Tar›msal nüfusun fazla olmas›
E) Sulama olanaklar›n›n geliflmifl olmas›
•Silifke
•Alanya • Antalya
• Kufladas›
•Erdemit
•Zonguldak
• Sinop
• Ordu
•Giresun
• Finike
246
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
17. ‹ç Anadolu bölgesi ile Do¤u Anadolu bölgesi,
do¤al koflullar› göz önüne al›narak bölge genelinde
karfl›laflt›r›ld›¤›nda, ‹ç Anadolu Bölgesi
için afla¤›daki yarg›lardan hangisine var›lamaz?
A) Bu¤day daha erken olgunlafl›r.
B) Tar›m alanlar› daha genifltir.
C) Büyükbafl hayvanc›l›k daha yayg›nd›r.
D) Y›ll›k ortalama s›cakl›k daha fazlad›r.
E) Yerflekilleri ulafl›ma daha elverifllidir.
18. Birbirlerine komflu olmalar›na ra¤men, Do¤u Anadolu
Bölgesinin, ‹ç Anadolu Bölgesinden genellikle
daha çok ya¤›fl ald›¤› görülür.
Bu durum, afla¤›dakilerden hangisiyle iliflkilidir?
A) Enlemle B) Yükseltiyle
C) Boylamla D) Buharlaflmayla
E) Bitki örtüsüyle
19. "Karadeniz bölgesinde orman yetifltirmek, Akdeniz
bölgesine göre daha kolayd›r." Bu kolayl›¤›
sa¤layan etmen afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Yamaç e¤imi B) S›cakl›k C) Erozyon
D) Nemlilik E) Toprak türü
20. Bat› Karadeniz bölümünün, Türkiye ekonomisine
en önemli katk›s› hangi alandad›r?
A) Endüsri bitkilerinin üretimi
B) Hayvanc›l›k
C) Tah›l üretimi
D) Maden ç›karma ve iflletme
E) Meyve ve sebzecilik
21. Güneydo¤u Anadolu, y›l içinde Marmara bölgesi
kadar ya¤›fl al›r.
Buna karfl›n, Güneydo¤u Anadolu'nun tar›mda
en çok sulama ihtiyac› duyulan bölge olmas›
afla¤›dakilerden hangisi ile ilgilidir?
A) Yerflekillerinin sadeli¤iyle
B) Topraklar›n›n killi olmas›yla
C) Yaz›n s›cak geçmes›yle
D) Akarsular›n derin vadiler içinde akmas›yla
E) Denizden uzak olmas›yla
22. Afla¤›dakilerin hangisinde, Bat› Karadeniz'deki
bir yöre, bu yörede bulunmayan bir endüstri
koluyla birlikte verilmifltir?
A) Çaycuma – Ka¤›t
B) Sinop – Kristal cam
C) Çatala¤z› – Elektrik enerjisi
D) Karadeniz Ere¤lisi – Demir çelik
E) Karabük – Tekstil
23. Orta Karadeniz Bölümünde tar›m›n Karadeniz
Bölgesinin di¤er bölümlerinden daha fazla yap›
lmas›nda ve ürünlerin daha çeflitli olmas›nda
afla¤›dakilerden hangisi en az etkilidir?
A) Yüzey flekillerinin daha az engebeli olmas›
B) Tar›m alanlar›n›n daha genifl olmas›
C) Yaz ya¤›fllar›n›n daha az olmas›
D) Ulafl›m›n daha az olmas›
E) Deniz etkisinin daha genifl alanlarda görülmesi
24. Do¤u Anadolu Bölgesinin Hakkari Bölümünde
nüfus yo¤unlu¤unun az olmas›nda afla¤›dakilerden
hangisi en az etkilidir?
A) Arazinin çok engebeli olmas›
B) Ulafl›m olanaklar›n›n s›n›rl› olmas›
C) Tar›m alanlar›n›n dar olmas›
D) Bitki örtüsünün seyrek olmas›
E) Endüstrinin geliflmemifl olmas›
25. Kentlerde tar›m, sanayi, ticaret, ulafl›m, kamu hizmetleri,
kültür, madencilik gibi bir çok etkinlik bir
arada bulunur. Bir kentte etkinliklerden biri ya da
bir kaç› ön plana ç›kabilir. Kentlerin etkinliklerine
göre s›n›fland›r›lmas›nda bu durum göz önüne al›-
n›r.
Buna göre, afla¤›daki kentlerden hangisi hem
sanayi kenti hem de tar›m kenti olarak nitelenebilir?
A) ‹stanbul B) Antalya C) Bursa
D) Amasya E) Mu¤la
247
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
26. Bir co¤rafi bölümün çeflitli yöreleri aras›nda iklim
ve bitki örtüsü bak›m›ndan farkl›l›k görülebilir.
Afla¤›daki bölümlerin hangisinde bu farkl›l›k
di¤erlerindekine oranla daha belirgindir?
A) Güney Marmara
B) Do¤u Karadeniz
C) Yukar› K›z›l›rmak
D) K›y› Ege
E) Orta Karadeniz
27. Türkiye'de do¤al koflullar göz önüne al›nd›¤›nda,
afla¤›daki bölgelerin hangisinde hidroelektrik
potansiyelinin en fazla oldu¤u söylenebilir?
A) Marmara
B) Güneydo¤u Anadolu
C) ‹ç Anadolu
D) Ege
E) Do¤u Anadolu
28. Bir bölgenin nüfuslanmas›nda iklim ve yerflekillerinin
elverifllili¤i, ulafl›m olanaklar›n›n yeterlili¤i, tar›
m alanlar›n›n verimlili¤i, endüstrinin geliflmiflli¤i
gibi etmenler rol oynamaktad›r.
Buna göre, afla¤›daki bölümlerin hangisinin nüfuslanmas›
nda bu etmenlerin tümü etkili olmufltur?
A) Çatalca ve Kocaeli
B) ‹ç Bat› Anadolu
C) Yukar› Murat – Van
D) Yukar› K›z›l›rmak
E) Do¤u Karadeniz
29. – Turizm geliri yüksek olan
– Yayg›n olarak serac›l›k yap›lan
– Kükürt ve boksit üretilen
bölüm afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Do¤u Karadeniz B) Ergene
C) Antalya D) Yukar› K›z›l›rmak
E) Yukar› Murat – Van
30. Afla¤›daki bölümlerin hangisinden, Türkiye'nin
toplam ayçiçe¤i üretiminin yar›s›ndan fazlas›
elde edilir?
A) Adana B) Yukar› Sakarya
C) Orta K›z›l›rmak D) Ergene
E) ‹çbat› Anadolu
31. Afla¤›dakilerden hangisi Erzurum – Kars Bölümünün
özelli¤i de¤ildir?
A) Yaz ya¤›fllar›n›n görülmesi
B) Platolar›n genifl yer kaplamas›
C) Turizm gelirlerinin fazla olmas›
D) Ekonomisinin büyükbafl hayvanc›l›¤a dayal› olmas›
E) Nüfus yo¤unlu¤unun Türkiye ortalamas›n›n alt›
nda olmas›
32. Karadeniz Bölgesinde afla¤›dakilerden hangisinin
üretimi yap›lmamaktad›r?
A) Elektrik enerjisi B) Ka¤›t
C) Demir - çelik D) Sigara
E) Otomobil lasti¤i
33. Afla¤›daki bölümlerin hangisinde;
– Tütün
– Pirinç
– Kenevir
– fieker pancar›
ürünlerinin hepsi yetifltirilir?
A) K›y› Ege
B) Bat› Karadeniz
C) Yukar› K›z›l›rmak
D) Çatalca – Kocaeli
E) Afla¤› F›rat
248
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹
34. Marmara Bölgesi, Türkiye'nin en fazla nüfus yo-
¤unlu¤una sahip bölgesi olmas›na karfl›n, Y›ld›z
Da¤lar› bölümünde yo¤unluk Türkiye ortalamas›-
n›n alt›ndad›r.
Afla¤›dakilerden hangisi Y›ld›z Da¤lar› bölümündeki
bu durumun bir nedeni olamaz?
A) Tar›m alanlar›n›n s›n›rl› olmas›
B) Sanayi kurulufllar›n›n az olmas›
C) Önemli karayollar›na sapa kalmas›
D) Hayvanc›l›¤›n yayg›n olmas›
E) Arazinin da¤l›k olmas›
35. Do¤u Anadolu Bölgesinin ekonomisinde afla-
¤›dakilerden hangisinin pay› en büyüktür?
A) Hayvanc›l›k B) Tarla tar›m›
C) Turizm D) Ulaflt›rma
E) Endüstri
36. I. Çay
II. Bak›r
III. M›s›r
IV. Taflkömürü
V. F›nd›k
Yukar›dakilerden hangilerinin Türkiye'deki
üretiminin tümü Karadeniz Bölgesinden elde
edilir?
A) IV ve V B) III ve IV C) II ve V
D) I ve V E) I ve IV
37. – Ekonomisi büyük bafl hayvanc›l›¤a dayan›r.
– En ya¤›fll› mevsimi yazd›r.
– Platolar genifl yer kaplar
Yukar›daki özellikler Türkiye'nin hangi yöresine
aittir?
A) I¤d›r Yöresi
B) Göller Yöresi
C) Mentefle Yöresi
D) Hakkari Yöresi
E) Kars – Ardahan Yöresi
38. Afla¤›dakilerden hangisi Kuzeydo¤u Anadolu'da
yetiflen ürünlerin di¤er bölgelerdekinden
daha geç olgunlaflmas›n›n nedenlerinden
biridir?
A) Olgunlaflma döneminde s›cakl›¤›n düflük olmas›
B) Olgunlaflma döneminde ya¤›fl miktar›n›n az
olmas›
C) Kaliteli tohum kullan›lmamas›
D) Akarsu a¤›n›n seyrek olmas›
E) Tar›mda makine kullan›m›n›n yetersiz olmas›
39. Türkiye'de karstik yap›n›n yayg›n oldu¤u yerlerde
ya¤›fl fazla olmas›na karfl›n yeralt›na s›zman›n
çok olmas›, yerüstü sular›n›n zay›f olmas›na yol
açar. Bu nedenle de bu yerlerde nüfus yo¤unlu¤u
azd›r.
Afla¤›daki yerlerin hangisindeki nüfus yo¤unlu¤
unun azl›¤› bu duruma bir örnektir?
A) Tafleli Platosu
B) A¤r› Yöresi
C) Tuz Gölü Çevresi
D) I¤d›r Ovas›
E) Y›ld›z Da¤lar› Bölümü
40. Afla¤›dakilerden hangisi Marmara Bölgesi ile
Ege Bölgesinin ortak özelliklerinden biri de¤ildir?
A) Endüstri ve ticeretin geliflmifl olmas›
B) Tar›m ürünlerinin çeflitlilik göstermesi
C) Turizm gelirinin yüksek olmas›
D) Ortalama yükseltinin yaklafl›k 500 m olmas›
E) Ulafl›m olanaklar›n›n geliflmifl olmas›
41. Bir bölgede yayg›n ve yo¤un olarak makineli tar›
m yap›lmas›, tar›m alanlar›n›n genifl ve engebelili¤
in az olmas›na ba¤l›d›r.
Buna göre, afla¤›daki bölümlerin hangisinde
makineli tar›m›n en yayg›n olmas› beklenir?
(2001)
A) Antalya Bölümü
B) Güney Marmara Bölümü
C) Do¤u Karadeniz Bölümü
D) Yukar› Murat - Van Bölümü
E) Yukar› K›z›l›rmak Bölümü
249
Türkiye’nin Co¤rafi Bölgeleri
KAVRAM DERSHANELER‹ KAVRAM DERSHANELER‹